Numer

Tom 38 Nr 1 (2024): Socjolingwistyka

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Komunikacja w diadach małżeńskich zmagających się z rakiem piersi. Perspektywa mężów zapewniających nieformalną opiekę

https://doi.org/10.17651/SOCJOLING.38.1
Edyta Zierkiewicz
Uniwersytet Wrocławski, Polska
https://orcid.org/0000-0003-0312-874X
Emilia Mazurek
Uniwersytet Łódzki, Polska
https://orcid.org/0000-0002-2132-8756

Kontakt: Edyta Zierkiewicz

edyta.zierkiewicz@uwr.edu.pl

SOCJOLINGWISTYKA, Tom 38 Nr 1 (2024): Socjolingwistyka

Abstrakt

Komunikacja w diadach małżeńskich, w których jedna z osób choruje na nowotwór, staje się źródłem konfliktów i niezaspokojonych potrzeb wszystkich członków rodziny, jeśli jest powierzchowna i nie opiera się na poczuciu więzi. Z drugiej strony, komunikacja może być głównym sposobem na wyjście z impasu i wzmocnienie relacji. Dotychczas przeprowadzone badania potwierdziły znaczącą rolę komunikacji pomiędzy osobą chorą a jej nieformalnym opiekunem w radzeniu sobie z konsekwencjami utraty zdrowia, ale nadal brakuje wiedzy na temat praktyk komunikacyjnych stosowanych w parach małżeńskich doświadczających choroby nowotworowej żony. Luka ta w szczególności wynika z niedostatecznego rozpoznania perspektywy mężów wspierających swoje niedomagające żony, a jednocześnie także doświadczających licznych obciążeń i trudności w obliczu choroby żony. Celem badań było dowiedzenie się, jakie postawy wobec komunikacji w diadzie małżeńskiej reprezentują mężowie-opiekunowie nieformalni oraz jakie rodzaje komunikacji praktykują w kontaktach z chorymi żonami. Przeprowadzono wywiady z ośmioma mężczyznami pełniącymi rolę nieformalnych opiekunów swoich żon chorych na raka piersi, aktywnych członkiń stowarzyszenia pacjenckiego. Badanie wykazało, że: 1) podejmowanie i pełnienie roli opiekuna jest dla badanych mężów naturalną konsekwencją zdarzeń; 2) postrzeganie żony jako osoby i jako pacjentki wpływa na rolę nieformalnego opiekuna: menedżera lub obrońcy; 3) wśród badanych dominowały dwa rodzaje postaw wobec komunikacji: otwarta lub unikająca; 4) formy komunikacji w diadach małżeńskich zależą od praktykowanego typu roli opiekunów, obejmują zarówno zachowania werbalne, jak i niewerbalne. Uzyskane rezultaty mogą stanowić podstawę opracowania psychoedukacyjnych materiałów i programów skierowanych do nieformalnych opiekunów kobiet chorych onkologicznie, mających na celu poprawę komunikowania się par w sytuacji niedomagania somatycznego. Komunikacja jest bowiem jednym z kluczowych wymiarów opieki i wsparcia.

Słowa kluczowe

nieformalna opieka komunikacja diada małżeńska rak informal caregiving cancer communication marital dyad
Referencje
  1. Badr, H. 2004. „Coping in marital dyads: A contextual perspective on the role of gender and health”. Personal Relationships (11)2: 197–211.
  2. Badr, H., Carmack, L. C., Kashy, A. D., Cristofanilli, M., & A. T. Revenson. 2010. „Dyadic coping in metastatic breast cancer”. Health Psychology (29)2: 169–180.
  3. Boyatzis, R. 1998. Transforming qualitative information: Thematic analysis and code development. Thousand Oaks, CA: Sage.
  4. Braun, V., & V. Clarke. 2006. „Using thematic analysis in psychology”. Qualitative Research in Psychology (3)2: 77–101.
  5. Carlson, L. E., Bultz, B. D., Speca, M., & M. St. Pierre. 2000. „Partners of cancer patients: Part I. Impact, adjustment, and coping across the illness trajectory”. Journal of Psychosocial Oncology (18)2: 39–63.
  6. Celińska-Miszczuk, A., & L. A. Wiśniewska. 2013. „Komunikacja w rodzinie: od interakcji do osobowej relacji (perspektywa personalistyczna)”. Pedagogia Christiana (32)2: 203–218.
  7. Chaffee, S. H., McLeod, J. M., & C. K. Atkin. 1971. „Parental influences on adolescent media use”. American Behavioral Scientist (14)3: 323–340.
  8. Chaudoir, S. R., & J. D. Fisher. 2010. „The disclosure processes model: Understanding disclosure decision-making and post-disclosure outcomes among people living with a concealable stigmatized identity”. Psychological Bulletin (136)2: 236–256.
  9. Dakof, G. A., & S. E. Taylor. 1990. „Victims’ perceptions of social support: What is helpful from whom?”. Journal of Personality and Social Psychology (58)1: 80–89.
  10. de Walden-Gałuszko, K. 2000. „Problemy psychoonkologiczne rodziny”. W Psychoonkologia, red. K. de Walden-Gałuszko. Kraków: Biblioteka Psychiatrii Polskiej, 83–99.
  11. Edwards, R., & S. Weller. 2012. „Shifting analytic ontology: Using I-poems in qualitative longitudinal research”. Qualitative Research (12)2: 202–217.
  12. Fujisawa, D., & N. Hagiwara. 2015. „Cancer stigma and its health consequences”. Current Breast Cancer Reports 7: 143–150.
  13. Galvin, K. M., Braithwaite, D. O., & C. L. Bylund. 2015. Family Communication. Cohesion and Change. London, New York: Routledge.
  14. Galvin, K. M., Grill Weiner, L. H., Arntson, P. H., & K. E. Kinahan. 2012. „Beyond the crisis: Communication between parents and children who survived cancer”. W Communication for families in crisis: Theories, research, strategies, red. F. C. Dickson, & L. M. Webb. New York, NY: Peter Lang: 229–248.
  15. Goldsmith, J., Wittenberg, E., Small Platt, Ch., Iannarino, N. T., & J. Reno. 2016. „Family caregiver communication in oncology: Advancing a typology”. Psycho-Oncology (25)4: 463–470.
  16. Hagedoorn, M., Kuijer, R. G., Buunk, B. P., DeJong, G. M., Wobbes, T., & R. Sanderman. 2000. „Marital satisfaction in patients with cancer: Does support from intimate partners particularly affect those who need it most?”. Health Psychology (19)3: 274–282.
  17. Harrington, J. E., Baker B. S., & C. J. Hoffman. 2012. „Effect of an integrated support programme on the concerns and wellbeing of women with breast cancer: A national service evaluation”. Complementary Therapies in Clinical Practice (18)1: 10–15.
  18. Helgeson, V. S. 2011. „Survivor centrality among breast cancer survivors: Implications for well-being”. Psychooncology (20)5: 517–524.
  19. Howitt, D., & D. Cramer. 2011. Introduction to research methods in psychology. Harlow: Prentice Hall.
  20. Kenen, R. H., Shapiro, P. J., Hantsoo, L., Friedman, S., & J. C. Coyne. 2007. „Women with BRCA1 or BRCA2 mutations renegotiating a post-prophylactic mastectomy identity: Self-image and self-disclosure”. Journal of Genetic Counseling (16)6: 789–798.
  21. Koenig Kellas, J., Castle, K. M., Johnson, A. Z., & M. Z. Cohen. 2021. „Cancer as communal: Understanding communication and relationships from the perspectives of survivors, family caregivers, and health care providers”. Health Communication (36)3: 280–292.
  22. Koerner, A. F., & P. Schrodt. 2014. „An introduction to the special issue on family communication patterns theory”. Journal of Family Communication (14)1: 1–15.
  23. Koerner, A. F., & M. A. Fitzpatrick. 2006. „Family communication patterns theory: A social cognitive approach”. W Engaging theories in family communication: Multiple perspectives, red. D. O. Braithwaite & L. A. Baxter. New York, London: Routledge: 50–65.
  24. Kuijer, G. R., Ybema, J. F., Buunk, B. P., de Jong, M., Thijs-Boer, F., & R. Sanderman. 2000. „Active engagement, protective buffering, and overprotection: Three ways of giving support by intimate partners of patients with cancer”. Journal of Social and Clinical Psychology (19)2: 256–275.
  25. Luszczynska, A., Gerstorf, D., Boehmer, S., Knoll, N., & R. Schwarzer. 2007. „Patients’ coping profiles and partners’ support provision”. Psychology and Health (22)7: 749–764.
  26. Maguire, K. C. 2015. „Stress and coping in families: A review and synthesis of the communication research”. W The Sage handbook of family communication, red. L. H. Turner i R. West. Los Angeles, London: Sage: 154–168.
  27. Manne, L. S., Ostroff, S. J., Norton, R. T., Fox, K., Goldstein, L., & G. Grana. 2006. „Cancer-related relationship communication in couples coping with early stage breast cancer”. Psycho-Oncology (15)3: 234–247.
  28. Manoogian, M. M., Harter, L. M., & S. A. Denham. 2010. „The storied nature of health legacies in the familial experience of type 2 diabetes”. Journal of Family Communication (10)1: 40–56.
  29. Miczo, N., Presnell, M., & M. Lombardo. 2021. „Sibling topic avoidance in emerging adulthood: Associations with sibling communication patterns, interference/facilitation, and topic avoidance motivations”. Journal of Family Communication (21)4: 239–254.
  30. Milbury, K., & H. Badr. 2013. „Sexual problems, communication patterns, and depressive symptoms in couples coping with metastatic breast cancer”. Psychooncology (22)4: 814–822.
  31. Ogolsky, B. G., & J. K. Monk. 2022. „Mate selection and courtship”. W The Routledge handbook of family communication, red. A. L. Vangelisti. New York, London: Routledge: 41–55.
  32. Revenson, T., Abraido-Lanza, A. F., Majerovitz, S. D., & C. Jordan. 2005. „Couples coping with chronic illness: What’s gender got to do with it?”. W Couples coping with stress: Emerging perspectives on dyadic coping, red. T. A. Revenson, K. Kayser, & G. Bodenmann. Washington: American Psychological Association: 137–156.
  33. Revenson, T. A., Griva, K., Luszczynska, A., Morrison, V., Panagopoulou, E., Vilchinsky, N., & M. Hagedoorn. 2016. Caregiving in the illness context. Basingstoke: Palgrave Macmillan.
  34. Robbins, M. L., López, A. M., Weihs, K. L., & M. R. Mehl. 2014. „Cancer conversations in context: Naturalistic observation of couples coping with breast cancer”. Journal of Family Psychology (28)3: 380–390.
  35. Rober, P., Walravens, G., & L. Versteynen. 2012. „»In search of a tale they can live with«: About loss, family secrets, and selective disclosure”. Journal of Marital and Family Therapy (38)3: 529–541.
  36. Salamon, M. 2010. „Przewodnicząca klubu kobiet »odradzających się z popiołów«”. W Rozmowy o raku piersi. Trzy poziomy konstruowania znaczeń choroby, red. E. Zierkiewicz, Wrocław: Atut: 158–173.
  37. Shue, C. K., & G. H. Stamp. 2022. „Ten years of family communication research: Theories, research perspectives, and trends”. W The Routledge handbook of family communication, red. A. L. Vangelisti. New York, London: Routledge: 11–24.
  38. Świętochowski, W. 2016. „Choroba przewlekła w systemie rodziny”. W Psychologia rodziny, red. I. Janicka & H. Liberska. Warszawa: PWN: 387–409.
  39. Thompson, P. A., & P. Schrodt. 2015. „Perceptions of joint family storytelling as mediators of family communication patterns and family strengths”. Communication Quarterly (63)4: 405–426.
  40. Traa, M. J., De Vries, J., Bodenmann, G., & L. B. Den Oudsten. 2014. „Dyadic coping and relationship functioning in couples coping with cancer: A systematic review”. British Journal of Health Psychology (20)1: 85–114.
  41. Ussher, J., & J. Perz. 2010. „Gender differences in self-silencing and psychological distress in informal cancer carers”. Psychology of Women Quarterly (34)2: 228–242.
  42. Wierciński, H. 2015. Rak: Antropologiczne studium praktyk i narracji. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
  43. Wiśniewska, L. A., & M. Karolska. 2017. „Doświadczenie choroby nowotworowej w relacjach kobiet po mastektomii”. Psychoonkologia (21)3: 75–85.
  44. Wittenberg, E., Ferrell, B., Goldsmith, J., & N. H. Ruel. 2017. „Family caregiver communication tool: A new measure for tailoring communication with cancer caregivers”. Psychooncology (26)8: 1222–1224.
  45. Wittenberg, E., Goldsmith, J. V., & A. M. Kerr. 2019. „Variation in health literacy among family caregiver communication types”. Psychooncology 28(11): 2181–2187.
  46. Wittenberg, E., Kerr, A. M., & J. V. Goldsmith. 2021. „Family caregivers’ perceived communication self-efficacy with physicians”. Palliative and Supportive Care (19)5: 540–546.
  47. Wittenberg, E., Bevan, J. L., & J. V. Goldsmith. 2023. „Assessing family caregiver communication in chronic illness: Validation of the FCCT-CI”. American Journal of Hospice & Palliative Medicine® (40)5: 500–507.
  48. Wittenberg-Lyles, E., Goldsmith, J., Demiris, G., Parker Oliver, D., & J. Stone. 2012a. „The impact of family communication patterns on hospice family caregivers: A new typology”. Journal of Hospice & Palliative Nursing (14)1: 25–33.
  49. Wittenberg-Lyles, E., Goldsmith, J., Parker Oliver, D., Demiris, G., & A. Rankin. 2012b. „Targeting communication interventions to decrease caregiver burden”. Seminars in Oncology Nursing (28)4: 262–270.
  50. Zhang, Y. A., & A. L. Siminoff. 2003. „Silence and cancer: Why do families and patients fail to communicate?”. Health Communication (15)4: 415–429.
  51. Zierkiewicz, E., & E. Mazurek. 2015. „Couples dealing with breast cancer: The role of husbands in supporting their wives”. Studia Humanistyczne AGH (14)2: 95–116.
Read More
Biografie autora nie są dostępne.
Pobierz PDF
PDF (ENGLISH)
Statystyki
Przeczytano : 154 Pobrano: 81

Downloads

Download data is not yet available.