Numer

Tom 37 Nr 1 (2023): Socjolingwistyka

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Ramy w prasowych przekazach o zdrowiu w kontekście ich (nie)etyczności

https://doi.org/10.17651/SOCJOLING.37.9
Edyta Zierkiewicz
Uniwersytet Wrocławski, Polska
https://orcid.org/0000-0003-0312-874X

Kontakt: Edyta Zierkiewicz

edyta.zierkiewicz@uwr.edu.pl

SOCJOLINGWISTYKA, Tom 37 Nr 1 (2023): Socjolingwistyka

Abstrakt




Współczesne media, zarówno tradycyjne, jak i elektroniczne, obszernie podejmują kwestie zdrowia psychosomatycznego, a także starają się uwypuklić zdrowotne aspekty zagadnień, które mogą, ale nie muszą, być łączone z psychofizycznym dobrostanem. Zdrowie bowiem stało się bardzo atrakcyjnym tematem rozważań. Sposób przedstawiania kwestii zdrowia i choroby ma znaczenie zarówno dla twórców, jak i użytkowników mediów. Ci pierwsi często starają się wpływać na ukształtowanie u odbiorców prozdrowotnych postaw lub zachęcić ich do określonych wyborów konsumpcyjnych, a ci drudzy traktują przekazy o zdrowiu jako źródło podręcznej wiedzy i podpowiedzi dotyczących stylu życia. Naczelną wartością nadawców (dziennikarzy, reklamodawców, edukatorów itp.) jest skuteczność ich oddziaływań, dlatego zdarza się, że przekazy, które kierują do odbiorców zagrażają ich dobrostanowi (np. wzmagają lęk i skłonność do wycofywania się). W tekście przedstawione zostały wyniki badań naukowych, których celem było zidentyfikowanie sposobów ujmowania zdrowia w wybranych polskich mediach drukowanych (ram przekazu) w kontekście ich etyczności, rozumianej jako respektowanie praw odbiorców, umożliwianie im podejmowania przemyślanych i autonomicznych decyzji itp. W zgromadzonym materiale prasowym użyto 14 ram, przy czym najczęściej występowały trzy spośród nich: biomedyczna, indywidualnej odpowiedzialności oraz sprawczości, co znajduje potwierdzenie w wynikach badań innych autorów, a co zinterpretować można jako stałe, ogólnoświatowe, tendencje mediów do sposobów prezentowania kwestii zdrowia. Dwie pierwsze ramy określić można jako ambiwalentne pod względem etycznym. Zagadnienia zdrowia warto by czasami ramować w sposób alternatywny lub ujmować w kontr-ramach, np. w ramie aktywizmu pacjenckiego czy ramie odpowiedzialności społecznej, po to, aby jednocześnie działać skutecznie (np. przez zachęcenie odbiorców do poznawczego przetwarzania treści) i etycznie.




Słowa kluczowe

ramy medialne zdrowie etyka komunikacji media frames health ethics of communication
Referencje
  1. Baker, P., G. Brookes, D. Atanasova, i S.W. Flint. 2020. „Changing frames of obesity in the UK press 2008– 2017”. Social Science & Medicine 264: 1–9.
  2. Ball-Rokeach, S.J., G.J. Powe, K.K. Guthrie, i H.R. Waring. 1990. „Value-framing abortion in the United States: An application of media system dependency theory”. International Journal of Public Opinion Research 2(3): 249–273.
  3. Barg, F.K., i S.A. Grier. 2008. „Enhancing breast cancer communication: A cultural models approach”. International Journal of Research in Marketing 25: 335–342.
  4. Berns, N.S. 2004. Framing the victim: Domestic violence, media and social problems. Piscataway: Aldine Transaction.
  5. Bobel, Ch., i B. Fahs. 2020. „From bloodless respectability to radical menstrual embodiment: Shifting menstrual politics from private to public”. Signs: Journal of Women in Culture and Society 45(4): 955-983.
  6. Briggs, Ch.L., i D.C. Hallin. 2016. Making health public: How news coverage is remaking media, medicine, and contemporary life. London, New York: Routledge.
  7. Catalan-Matamoros, D. 2011. „The role of mass media communication in public health”. W Health management: Different approaches and solutions, red. K. Śmigórski. Rijeka: InTech, 399–414.
  8. Chwastyk-Kowalczyk, J. 2003. <> w latach 1918–1939: Tematyka społeczna oraz problemy kultury i literatury. Kielce: Wydawnictwo Akademii Świętokrzyskiej.
  9. Court, J., S.M. Carter, K. Attwell, J. Leask, i K. Wiley. 2021. „Labels matter: Use and non-use of ‘anti-vax’ framing in Australian media discourse 2008–2018”. Social Science & Medicine 291: 1–10.
  10. Crawford, R. 1977. „You are dangerous to your health: The ideology and politics of victim blaming”. International Journal of Health Services 7: 663–680.
  11. Dąbrowska-Cendrowska, O., i K. Gajlewicz-Korab. 2021. „COVID-19 in Polish women’s press: Preliminary research”. Media, Biznes, Kultura 2: 155–168.
  12. Dąbrowska-Cendrowska, O., i K. Gajlewicz-Korab. 2022. „Zdrowie i praca w czasie pandemii: Poradnictwo w polskiej kobiecej prasie drukowanej”. Kultura – Media – Teologia 50: 22–42.
  13. Dan, V. 2018. Integrative framing analysis: Framing health through words and visuals. New York: Routledge.
  14. Dan, V., i J. Raupp. 2018. „A systematic review of frames in news reporting of health risks: characteristics, construct consistency vs. name diversity, and the relationship of frames to framing functions”. Health, Risk & Society 20(5–6): 203–226.
  15. Demel, M. 1980. Pedagogika zdrowia. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
  16. Domaradzki, J. 2013a. „O definicjach zdrowia i choroby”. Folia Medica Lodziensia 40(1): 5–29.
  17. Domaradzki, J. 2013b. „O skrytości zdrowia: O problemach z konceptualizacją pojęcia zdrowie”. Hygeia Public Health 48(4): 408–419.
  18. Dormus, K. 2006. Problematyka wychowawczo-oświatowa w prasie kobiecej zaboru austriackiego w latach 1826–1918. Warszawa: Polska Akademia Nauk.
  19. Dutta-Bergman, M.J. 2005. „Theory and practice in health communication campaigns: A critical interrogation”. Health Communication 18(2): 103–122.
  20. Entman, R. 1993. „Framing: Toward clarification of a fractured paradigm”. Journal of Communication 43(4): 51–58.
  21. Figoureux, M., i B. Van Gorp. 2020. „The framing of radicalisation in the Belgian societal debate: A contagious threat or youthful naivety?”. Critical Studies on Terrorism 13(2): 237–257.
  22. Fleming, D. 2008. Warszawianka w kąpieli: Problemy higieny w warszawskiej prasie kobiecej lat 1860-1918. Warszawa: Neriton.
  23. Fonn, B.K., H. Hornmoen, N. Hyde-Clarke, i Y.B. Hagvar. 2020. „Media health: An introduction to the collection”. W Media Health: The personal in public stories, red. H. Hornmoen, B.K. Fonn, N. Hyde-Clarke, i Y.B. Hagvar. Oslo: Scandinavian University Press, 11–20.
  24. Galvin, R. 2002. „Disturbing notions of chronic illness and individual responsibility: towards a genealogy of morals”. Health: An Interdisciplinary Journal for the Social Study of Health, Illness and Medicine 6(2): 107–137.
  25. Geise, S., i R. Coleman. 2016. „Ethical challenges of framing in persuasive communication, in words and pictures”. W Persuasion ethics today, red. M. Duffy, i E. Thorson. New York, London: Routledge, 185–207.
  26. Giles, D.C., i R.L. Shaw. 2009. „The psychology of news influence and development of Media Framing Analysis”. Social and Personality Psychology Compass 3(4): 375–393.
  27. Goffman, E. 2010. Analiza ramowa: Esej z organizacji doświadczenia, tłum. S. Burdziej. Kraków: Nomos.
  28. Greenberg, J. 2022. „Decentering representation: Media frames and communicating health”. W Communication and health: Media, marketing and risk, red. C. Elliott, i J. Greenberg. Singapore: Palgrave Macmillan, 19–37.
  29. Hagvar, Y.B., i J. Alnæs. 2020. „Help yourself: The individualization of responsibility in current health journalism”. W Media Health: The personal in public stories, red. H. Hornmoen, B.K. Fonn, N. Hyde-Clarke, i Y.B. Hagvar. Oslo: Scandinavian University Press, 23–50.
  30. Hodgetts, D., B. Bolam, i C. Stephens. 2005. „Mediation and the construction of contemporary understandings of health and lifestyle”. Journal of Health Psychology 10: 123–136.
  31. Hodgetts, D., K. Chamberlain, M. Schammell, R. Karapu, i L. Waimarie Nicora. 2008. „Constructing health news: possibilities for a civic-oriented journalism”. Health 12(1): 43–66.
  32. Iyengar, S. 1990. „Framing responsibility for political issues: The case of poverty”. Political Behavior 12(1): 19–40.
  33. Karniej, P. 2013. „Środowisko medyczne i jego otoczenie”. W Postawy personelu medycznego wobec zarządzania szpitalem, red. Z. Nęcki, i M. Kęsy. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 23–41.
  34. Krupa, J., A. Mantaj, i S. Gawroński. 2017. „Ocena postrzegania mediów masowych jako źródła informacji w zakresie zdrowego stylu życia”. Kultura – Media – Teologia 28: 9–23.
  35. Leask, J., C. Hooker, i C. King. 2010. „Media coverage of health issues and how to work more effectively with journalists: a qualitative study”. BMC Public Health 10: 1–7.
  36. Łozowska-Marcinkowska, K. 2010. Sprawy niewieście: Problematyka czasopism kobiecych Drugiej Rzeczypospolitej. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
  37. Lubi, K., T. Vihalemm, i P. Taba. 2016. „Patients’ interpretations of CAM-related information: Manoeuvring between patient and consumer positionings”. W The power of the media in health communication, red. V. Marinescu, i B. Mitu. London, New York: Routledge, 73–90.
  38. MacQuillin, I., J. Crombie, i R. Smyth. 2022. „«The sweetest songs»: Ethical framing in fundraising through the agency of service users/contributors to tell their own stories”. Journal of Philanthropy and Marketing: 1–13.
  39. Major, L.H. 2011. „The mediating role of emotions in the relationship between frames and attribution of responsibility for health problems”. Journalism and Mass Communication Quarterly 88(3): 502-522.
  40. Major, L.H., i R. Coleman. 2012. „Source credibility and evidence format: Examining the effectiveness of HIV/AIDS messages for young African Americans”. Journal of Health Communication: International Perspectives 17(5): 515–531.
  41. Major, L. H., i S. Meihaus Jankowski. 2020. Health news and responsibility: How frames create blame. New York: Peter Lang Publishing.
  42. Małek, A. 2019. „Wiedza ludowa w polskich poradnikach dla rodziców z lat 1918–1989”. W Проблеми культурної ідентичності в ситуації сучасного діалогу культур: матеріали XІІ міжнародної наукової конференції, red. І.Д. Пасічник, i Д.М. Шевчук. Острог: Видавництво Національного, 89–101.
  43. Mantaj, A., J. Krupa, i Ł. Stokłosa. 2020. „Wpływ mediów na zachowania prozdrowotne”. W Zrównoważony rozwój społeczno-gospodarczy determinantą ochrony dóbr przyrodniczych i kulturowych oraz rozwoju turystyki, red. J. Krupa, i K. Szpara. Dynów, Rzeszów: Związek Gmin Turystycznych Pogórza Dynowskiego, Oficyna Wydawnicza Politechniki Rzeszowskiej, 175–187.
  44. Mazurek, E. 2021. „Psychoeducation for caregivers with chronically ill spouses”. W Learning never ends... Spaces of adult education: Central and Eastern European perspectives, red. Z. Szarota, i Z. Wojciechowska. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, 245–253.
  45. McCartan, K.F., H. Kemshall, i J. Tabachnick. 2015. „The construction of community understandings of sexual violence: rethinking public, practitioner and policy discourses”. Journal of Sexual Aggression 21(1): 100–116.
  46. Moerschel, K.S., P. von Philipsborn, B. Hawkins, i E. McGill. 2022. „Concepts of responsibility in the German media debate on sugar taxation: a qualitative framing analysis”. European Journal of Public Health 32(2): 267–272.
  47. Murray, C., N. von Possel, H.C. Lie, i J. Breivik. 2022. „The cine cancer frames: A tool to facilitate critical reading of cancer-related information”. Journal of Cancer Education 37: 1918–1927.
  48. Myrick, J.G. 2020. „Media effects and health”. W Media effects: Advances in theory and research, red. M.B. Oliver, A.A. Raney, i J. Bryant. New York: Routledge, 308–323.
  49. Nespor, J., i S.L. Groenke. 2009. „Ethics, problem framing, and training in qualitative inquiry”. Qualitative Inquiry 15(6): 996–1012.
  50. Nisbet, M.C. 2010. „Framing science: A new paradigm in public engagement”. W Communicating science: New agendas in communication, red. M.C. Nisbet, L. Kahlor, i P.A. Stout. New York: Routledge, 40–67.
  51. Nisbet, M. C. 2016. „The ethics of framing science”. Communicating biological sciences: ethical and metaphorical dimensions, red. B. Nerlich, R. Elliott, B. Larson. New York, London: Routledge, 51–73.
  52. Ogbodo, J.N., E.C. Onwe, J. Chukwu, C.J. Nwasum, E.S. Nwakpu, S.U. Nwankwo, S. Nwamini, S. Elem, i N.I. Ogbaeja. 2020. „Communicating health crisis: a content analysis of global media framing of COVID-19”. Health Promotion Perspectives 10(3): 257–269.
  53. Oleś, P. 1993. „Zagadnienie stresu, kryzysu i radzenia sobie”. Roczniki Filozoficzne 41(4): 5–22.
  54. Oxman, A.D., A. Fretheim, S. Lewin, S. Flottorp, C. Glenton, A. Helleve, D. Frimann Vestrheim, B.G. Iversen, i S.E. Rosenbaum. 2022. „Health communication in and out of public health emergencies: to persuade or to inform?”. Health Research Policy and Systems 20(28): 1–9.
  55. Peinado, S., K. Treiman, J.D. Uhrig, J.C. Taylor, i J.E. Stryker. 2020. „Effectively communicating about HIV and other health disparities: findings from a literature review and future directions”. Frontiers in Communication 5: 1–16.
  56. Reynolds, C., i S. LoRusso. 2016. „The women’s magazine diet: Frames and sources in nutrition and fitness articles”. Journal of Magazine & New Media Research 17(1): 1–23.
  57. Robbins, D. 2020. „Climate change frame production: Perspectives from government ministers and senior media strategists in Ireland”. Environmental Communication 14(4): 509–521.
  58. Rodelo, F.V. 2021. „Framing of the Covid-19 pandemic and its organizational predictors”. Cuadernos: info 50: 91–112.
  59. Salovey, P., i D.T. Wegener. 2003. „Communicating about health: Message framing, persuasion, and health behavior”. W Social psychological foundations of health and illness, red. J. Suls i K.A. Wallston. Malden, Oxford: Blackwell, 54–81.
  60. Sandell, T., B. Sebar, i N. Harris. 2013. „Framing risk: Communication messages in the Australian and Swedish print media surrounding the 2009 H1N1 pandemic”. Scandinavian Journal of Public Health 41(8): 860–865.
  61. Siuda, P., i M. Pluta. 2020. „Doświadczanie zdrowia i choroby w dobie internetu”. W Internet, zdrowie i choroba: Powiązania społeczne, kulturowe i edukacyjne, red. P. Siuda, i M. Pluta. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, 5–19.
  62. Soffer, M. 2022. „Cancer-related stigma in the USA and Israeli mass media: an exploratory study of structural stigma”. Journal of Cancer Survivorship 16: 213–222.
  63. Stacey, J. 1997. Teratologies: A cultural study of cancer. London: Routledge.
  64. Stephens, Ch. 2008. Health promotion: A psychosocial approach. Open University Press.
  65. Syrek, E. 2022. „Kryzys kompetencji zdrowotnych w społeczeństwie i jego konsekwencje dla zdrowia publicznego”. Studia Edukacyjne 65: 21–34.
  66. Tao, T.J., F.H.F. Chan, J. Jin, i T.J. Barry. 2022. „The effects of efficacy framing in news information and health anxiety on Coronavirus-disease-2019: Related cognitive outcomes and interpretation bias”. Journal of Experimental Psychology: General 151(11): 2943–2956.
  67. Taylor, H.A. 2019. „Framing public health research ethics”. W The Oxford handbook of public health ethics, red. A.C. Mastroianni, J.P. Kahn, i N.E. Kass. New York: Oxford University Press, 331–341.
  68. Temmann, L.J., A. Wiedicke, S. Schaller, S. Scherr, i D. Reifegerste. 2021. „A systematic review of responsibility frames and their effects in the health context”. Journal of Health Communication 26(12): 828–838.
  69. Van Gorp, B. 2005. „Where is the frame?”. European Journal of Communication 20: 485–508.
  70. Van Gorp, B., i T. Vercruysse. 2012. „Frames and counter-frames giving meaning to dementia: a framing analysis of media content”. Social Science & Medicine 74(8): 1274–1281.
  71. Vliegenthart, R., i L. van Zoonen. 2011. „Power to the frame: Bringing sociology back to frame analysis”. European Journal of Communication 26(2): 101–115.
  72. Weathers, M.R., i B.E. Kendall. 2016. „Developments in the framing of climate change as a public health issue in US newspapers”. Environmental Communication 10(5): 593–611.
  73. Wehrens, R., M. Stevens., J. Kostenzer, A.M. Weggelaar, i A. de Bont. 2021. „Ethics as discursive work: The role of ethical framing in the promissory future of data-driven healthcare technologies”. Science, Technology, & Human Values: 1–29.
  74. Welch, C., D. Cameron, M. Fitch, i H. Polatajko. 2022. „From „since” to “if”: Using blogs to explore an insider-informed framing of autism”. Disability & Society 37(4): 638–661.
  75. Wieczorkowska, M. 2015. „Zdrowie i choroba w Sieci – o przejawach i konsekwencjach popularyzacji wiedzy medycznej w Internecie”. Człowiek i Społeczeństwo 40: 137–155.
  76. Williams, S., S.E. Hill, i O.O. Williams. 2022. „«Choice should be made through... educated decisions not regressive dictates»: Discursive framings of a proposed „sugar tax” in Bermuda: Analysis of submissions to a government consultation”. Globalization and Health 18(89): 1–10.
  77. Wrześniewska-Pietrzak, M., i M. Kołodziejczak. 2022. „The virus on the leash of politics?: The media image of the Sars-CoV-2 virus during the first wave of the pandemic in Poland (preliminary remarks)”. Socjolingwistyka 36(5): 81–97.
  78. Zakrzewska, Z. 2020. „Cukier krzepi”: Propaganda konsumpcji cukru w Polsce w latach 1925–1932. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej.
  79. Zhang, Y., Y. Jin, S. Stewart, i J. Porter. 2016. „Framing responsibility for depression: How U.S. news media attribute causal and problem-solving responsibilities when covering a major public health problem”. Journal of Applied Communication Research 44(2), 118–135.
Read More
Biografie autora nie są dostępne.
Pobierz PDF
PDF
Statystyki
Przeczytano : 135 Pobrano: 163

Downloads

Download data is not yet available.