Numer

Tom 35 (2021): Socjolingwistyka

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Grzeczność językowa w polskich mediach społecznościowych – zarys problemu

https://doi.org/10.17651/SOCJOLING.35.10
Danuta Kępa-Figura
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie
https://orcid.org/0000-0001-8753-6980

Kontakt: Danuta Kępa-Figura

dkepa@op.pl

SOCJOLINGWISTYKA, Tom 35 (2021): Socjolingwistyka

Abstrakt




Celem artykułu jest sformułowanie zasad grzeczności językowej, obowiązujących w polskich mediach społecznościowych (dalej MS). By zminimalizować ryzyko błędu badawczego, bezpośredniej analizie poddano przykładową stronę najpopularniejszego w Polsce serwisu społecznościowego Facebook. Przeprowadzone analizy pokazały, że: na kształt grzeczności wpływają m.in. techniczne możliwości medium; akceptowanymi zachowaniami komunikacyjnymi jest mówienie o sobie samym i formułowanie pośrednich aktów mowy; za równorzędne uznawane są komunikaty werbalne i pozawerbalne; najważniejsze kulturowe zasady grzecznościowe to nastawienie na szczerość rozmowy i prześmiewczy stosunek do rzeczywistości; choć przejawy tradycyjnego modelu grzeczności i modelu obowiązującego w MS różnią się, to oba modele opierają się na tym samym skrypcie komunikacyjnym – dostosowaniu się do oczekiwań odbiorcy.




Słowa kluczowe

grzeczność językowa media społecznościowe Facebook linguistic politeness social media Facebook
Referencje
  1. Anusiewicz, J., and M. Marcjanik, red. 1992. Język a Kultura [Language and Culture], vol. 6: Polska etykieta językowa [Polish Language Etiquette]. Wrocław: Wiedza o Kulturze.
  2. Budzik, M. 2009. “Uwagi o kulturze komunikacyjnej w Internecie” [“Remarks on Communication Culture on the Internet”]. In Norma a komunikacja [Norm and Communication], red. M. Steciąg and M. Bugajski. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Atut-Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe, 227–238.
  3. Dąbrowska, M. 2006. “(Nie)grzeczność w mediach elektronicznych” [“(Im)politeness in Electronic Media”]. Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego LXII: 117–127.
  4. Duskaeva, L.R. 2018. “Rečevoj ètiket v massmedia” [“Language Etiquette in Massmedia”]. In Medialingvi- stika v terminah i ponâtiâh: Slovarʹlspravočnik [Media Linguistics in Terms and Concepts: A Glossary], ed. L.R. Duskaeva. Moscow: Flinta, 235-238.
  5. Gajda, S. 2010. “Nowe media w perspektywie lingwistycznej” [“New Media Observed from a Linguistic Perspective”]. In Styl - dyskurs – media [Style – Discourse – Media], red. B. Bogołębska and M. Wor- sowicz. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 25–31.
  6. Grice, P. 1980. “Logika a konwersacja” [“Logic and Conversation”]. In Język w świetle nauki [Language in the Light of Science], red. B. Stanosz. Warszawa: Czytelnik, 91–114.
  7. Grybosiowa, A. 1998. “Przyczyny zmian w polskim systemie adresatywnym” [“Causes of Change in the Polish Forms of Address”]. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica 37 (Język w mieście. Pro- blemy kultury i poprawności [Language in City Spaces: Issues in Culture and Correctness]): 57–61.
  8. Grybosiowa, A. 2002. “Nowe sytuacje – nowe zachowania grzecznościowe” [“New Situations – New Behvaioural Forms of Politeness”]. Poradnik Językowy 2: 3–8.
  9. Grybosiowa, A. 2006. “Destrukcja tradycyjnego, polskiego modelu grzeczności. Nowe formuły globalne” [“Destruction of the Traditional, Polish Model of Politeness. New Global Formulations”]. In Przemiany języka na tle przemian współczesnej kultury [Language Change and Contemporary Cultural Change], red. K. Ożóg and E. Oronowicz-Kida. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 31–37.
  10. Grzenia, J. 2006. “Zasady komunikacji internetowej” [“Principles of Internet Communication”]. In Polszczyzna na co dzień
  11. [Everyday Polish], red. M. Bańko. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 311–345. Grzenia, J. 2008. Komunikacja językowa w Internecie [Langauge Communication on the Internet]. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
  12. Kaplan, A.M., and M. Haenlein. 2010. “Users of the World, Unite! The Challenges and Opportunities of Social Media”. Business Horizons 53 (1): 59–68.
  13. Karwatowska, M. and B. Jarosz. 2016. “Forum internetowe, czyli (cyber)komunikacja o ograniczonym zasięgu społecznym” [“The Internet Forum: (Cyber)communication of a Limited Scope of Social Impact”]. In Język w internecie. Antologia [Language on the Internet: Anthology], red. M. Kita and I. Loewe. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 230–242.
  14. Kępa-Figura, D. 2009. “Gry językowe we współczesnej komunikacji medialnej – semantyczna i pragma- tyczna analiza języka mediów” [“Language Games in Contemporary Media Communication”]. Prace Językoznawcze Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego 11: 95–113.
  15. Kępa-Figura, D. 2011. “Wnioskowanie ukierunkowane kontekstem pragmatycznym w komunikacji medialnej” [“Pragmatic Reasoning in Media Communication”]. In Nowe zjawiska w języku, tekście i komunikacji III. Kontekst a komunikacja [New Phenomena in Language, Text and Communication III: Context and Communication], red. I. Matusiak-Kempa, S. Przybyszewski. Olsztyn: Wydawnictwo Centrum Badań Europy Wschodniej UWM w Olsztynie, 279–291.
  16. Kita, M. 2005. Językowe rytuały grzecznościowe [Politeness Rituals in Language]. Katowice: Wyższa Szkoła Zarządzania Marketingowego i Języków Obcych w Katowicach.
  17. Koszembar-Wiklik, M. 2015. “Media społecznościowe w zarządzaniu komunikacją uczelni ze studentami” [“Social Media in Managing University’s Communicaiton with the Students”]. Kultura – Media – Teo- logia 21: 9–22.
  18. Leech, G.N. 1983. Principles of Pragmatics. London–New York: Longman.
  19. Levinson, P. 2010. Nowe media [New Media]. transl. M. Zawadzka. Kraków: Wydawnictwo WAM. Marcjanik, M. 1990. “Normy regulujące językowe zachowania grzecznościowe” [“Norms Regulating Language Politeness Behaviour”]. Przegląd Humanistyczny 7: 77–82.
  20. Marcjanik, M. 1993a. “Etykieta językowa” [Language etiquette]. In Współczesny język polski [The contemporary Polish language], (ed.) J. Bartmiński. Wrocław: Wiedza o Kulturze, 271–281.
  21. Marcjanik, M. 1993b. “Granice polskiej grzeczności językowej” [“Limits of Polish Language Etiquette”]. Poradnik Językowy 7: 375–383.
  22. Marcjanik, M., ed. 2001a. W kręgu grzeczności. Wybór prac z zakresu polskiej etykiety językowej [About Politeness: Selected Works on Polish Langauge Etiquette]. Kielce: Wydawnictwo Akademii Świę- tokrzyskiej.
  23. Marcjanik, M. 2001b. “Zmiany w etykiecie językowej ostatnich lat XX wieku” [“Changes in Linguistic Etiquette in the Last Years of the 20th Century”]. In Zmiany w publicznych zwyczajach językowych [Changes in Public Language Habits], red. J. Bralczyk and K. Mosiołek-Kłosinska. Warszawa: Rada Języka Polskiego przy Prezydium PAN, 79–84.
  24. Marcjanik, M. 2007. Grzeczność w komunikacji językowej [Politeness in Language Communication]. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
  25. Marcjanik, M. 2008. “Wielkie zmiany przyjdą jutro. O przemianach w językowych obyczajach grzecznościowych” [“Great Change Will Come Tomorrow. On the Changing Patterns of Politneness in Language”]. Język a kultura 20: 89–98.
  26. Marcjanik, M. 2015/2016. Wykład wygłoszony na inauguracji roku akademickiego 2015/2016 na Wydziale Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego [2015/2016 Inaugration lecture delivered at the Dept. of Journalism and Political Sciences, University of Warsaw] (March 15, 2019).
  27. Naruszewicz-Duchlińska, A. 2009. “O internetowych dobrych obyczajach językowych, tzw. netykiecie, na przykładzie grup dyskusyjnych (Usenetu)” [“On Language Etiquette on the Internet: The Case of Netiquette in Discussion Groups (Usenet)”]. In Norma a komunikacja [Norm and Communication], red. M. Steciąg and M. Bugajski. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Atut-Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe, 219–226.
  28. Naruszewicz-Duchlińska, A. 2011. Internetowe grupy dyskusyjne. Analiza językowa i charakterystyka ga- tunku [Internet Discussion Groups. Language Analysis and Genre Specification]. Olsztyn: Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie.
  29. Naruszewicz-Duchlińska, A. 2019. Kultura zachowań językowych w internecie [The Culture of Language Behaviour on the Internet]. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
  30. Norwa, A. 2014. “Formuły grzecznościowe w korespondencji elektronicznej studentów do pracowników uniwersytetu” [“Forms of Politeness in Electronic Messages of Students to University Staff Members”]. Media – Kultura – Komunikacja Społeczna 10 (3): 11–27.
  31. Ożóg, K. 1990. Zwroty grzecznościowe współczesnej polszczyzny mówionej (na materiale języka mówionego mieszkańców Krakowa) [Forms of Politeness in Contemporary Spoken Polish (The Case Study of the Spoken Language of the Citizens of Krakow]. Warszawa–Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
  32. Ożóg, K. 2001. Polszczyzna przełomu XX i XXI wieku. Wybrane zagadnienia [The Polish Language at the Turn of the 21st Century. Selected Issues]. Rzeszów: Stowarzyszenie Literacko-Artystyczne “Fraza”.
  33. Ożóg, K. 2007. “Uwagi o współczesnej polskiej grzeczności językowej” [“Remars on Conemporary Polish Langauge Politeness”]. In K. Ożóg, Polszczyzna przełomu XX i XXI wieku. Wybrane zagadnienia [The Polish Language at the Turn of the 21st Century. Selected Issues]. Rzeszów: Stowarzyszenie Literac- ko-Artystyczne “Fraza”, 77–88.
  34. Podviazkina, A. 2020. “Polilog w mediach społecznościowych – tematyczna struktura tekstu a grzeczność językowa” [“Polylog in Social Media – The Thematic Text Structure and Language Politeness”]. Prace językoznawcze XXII (4): 121–138.
  35. Sikora, K. 2010. Grzeczność językowa wsi, cz. 1: System adresatywny [Language Politeness in Rural Areas, part. 1: Forms of Address]. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
  36. Skowronek, B. 2019. “Media społecznościowe – nowe oblicze komunikacji medialnej?” [“Social Media: A New Face of Media Communication?”]. In Komunikacja ponad granicami. Prace dedykowane profesor Małgorzacie Kicie [Communication Over Barriers: Works Dedicated to Professor Małgorzata Kita], red. M. Czempka-Wiewióra, A. Kalisz, and M. Ślawska. Katowice: Wydawnictwo Gnome, 97–105.
  37. Słownik języka polskiego PWN [Dictionary of Polish by Polish Research Publishing House]. https://sjp.pwn.pl (March 25, 2019).
  38. Wikipedia (March 28, 2021).
  39. Wojtak, M. 2007. “O studenckiej ars epistolandi (pokłosie pewnych ćwiczeń z kultury języka)” [“On Students Ars Epistolandi – An Outcome of Classes in Language Culture”]. In Na językoznawczych ścieżkach. Prace ofiarowane Profesorowi Jerzemu Podrackiemu [Pathways of Language Studies], red. A. Mikołajczuk, and R. Pawelec. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Semper, 62–67.
  40. Żurek, A. 2008. “Teorie grzeczności językowej” [“Theories of Langauge Politeness”]. Acta Universitatis Wratislaviensis. Kształcenie Językowe 7 (17): 33–43.
Read More
Biografie autora nie są dostępne.
Pobierz PDF
PDF (ENGLISH)
Statystyki
Przeczytano : 893 Pobrano: 525

Downloads

Download data is not yet available.