Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Jak (z)rozumieć obcy język pokrewny? Słowiańska adaptacja "techniki siedmiu sit" (na materiale czesko-polskim)
Kontakt: Wojciech Hofmański
SOCJOLINGWISTYKA,
Tom 34 (2020): Socjolingwistyka
Abstrakt
Artykuł zawiera prezentację "techniki siedmiu sit" w jej autorskiej adaptacji na grunt rodziny języków słowiańskich. Ilustrację zastosowania (na materiale czesko-polskim) poprzedza wprowadzenie teoretyczne odnoszące się do tła badań nad interkomprehensją oraz założeń metodologicznych. "Technika siedmiu sit" pozwala w kolejnych krokach („sitach”) na pozyskiwanie wartości informacyjnej pisanego komunikatu w blisko spokrewnionym języku obcym. Wykorzystuje kompetencje natywne rozszerzone o elementarną wiedzę dotyczącą analogii międzyjęzykowych. Stanowi ona alternatywę dla klasycznego procesu glottodydaktycznego w zakresie niewymagającym profesjonalnego (czyli przede wszystkim czynnego i normatywnego) posługiwania się językiem obcym. Artykuł nawiązuje do wcześniejszych publikacji autora, które poruszały problematykę fenomenu komunikatywności oraz interpretacji zjawiska homonimii międzyjęzykowej (Hofmański 2018, 2019).
Słowa kluczowe
- Balboni, P. 2010. „Esiste un’attitudine all’intercomunicazione?”. W Lernerautonomie durch Interkomprehension. Projekte und Perspektiven = Promoting Learner Autonomy Through Intercomprehension. Projects and Perspectives = L’Autonomisation de l’Apprenant par l’Intercompréhension. Projets et Perspectives, red. W. Doyé, i F.J. Meissner. Tübingen: Narr Verlag, 17–28.
- Bartmiński, J. 2001. „Styl potoczny”. W Współczesny język polski, red. J. Bartmiński. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 115–134.
- Buttler, D. 1978. Rozwój semantyczny wyrazów polskich. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
- Escudé, P., i P. Janin. 2010. Le Point sur l’Intercompréhension, clé du Plurilinguisme. Paris: Cle International.
- Gajda, A. 2013. „Wielojęzyczność Unii Europejskiej”. Socjolingwistyka 27: 7–29.
- Golubovic, J., i Ch. Gooskens. 2015. „Mutual Intelligibility between West and South Slavic Languages”. Russ Linguist 39: 351–373.
- Grabowska, A. 2017. „Cechy użytkowników języków obcych sprzyjające interkomunikacji (komunikacji w językach pokrewnych)”. Neofilolog 48 (1): 143–157.
- Hofmański, W. 2012. „Języki w kontakcie. Fenomen słowiańskiej komunikatywności”. Slavia Occidentalis 69: 91–108.
- Hofmański, W. 2014. Transfer ujemny a norma językowa. Język polski w nauczaniu Słowian. Praga: Karolinum.
- Hofmański, W. 2018. „Adaptacja i porozumienie. Komunikacja dwujęzyczna w Europie Środkowej”. Slavia Occidentalis 75 (1): 31–42.
- Hofmański, W. 2019. „Leksykalno-komunikacyjne aspekty słowiańskiej interkomprehensji”. Prace Językoznawcze 21 (2): 57–70.Hufeisen, B., i N. Marx. 2007. EuroComGerm – Die sieben Siebe: Germanische Sprachen lesen lernen. Aachen: Shaker Verlag.
- Kaczmarek, P. 2018. Technika porównań językowych w e-nauczaniu języka polskiego Bułgarów. Warszawa: Praca magisterska napisana pod kierunkiem dra Piotra Kajaka.
- Klein, H.G., i T.D. Stegmann. 2000. EuroComRom – Die sieben Siebe: Romanische Sprachen sofort lesen können. Aachen: Shaker Verlag.
- Lipowski, J. 2012. „Paralele w semikomunikacji użytkowników języków północnogermańskich i zachodniosłowiańskich”. Slavia Occidentalis 69: 147–156.
- McCann, W.J., H.G. Klein, i T.D. Stegmann. 2003. EuroComRom – The Seven Sieves: How to Read All the Romance Languages Right Away. Aachen: Shaker Verlag.
- Meißner, F-J. 2004. „Transfer und Transferieren. Anleitungen zum Interkomprehensionsunterricht”. W Neuere Forschungen zur Europäischen Interkomprehension, red. H.G. Klein, i D. Rutke. Aachen: Shaker Verlag, 39–66.
- Miodunka, W. 2004. „Czy kultura była traktowana po macoszemu w nauczaniu języka polskiego jako obcego? Rozważania na marginesie książki Anny Burzyńskiej”. W Kultura w nauczaniu języka polskiego jako obcego. Stan obecny – programy nauczania – pomoce dydaktyczne, red. W. Miodunka. Kraków: Universitas, 13–35.
- Nábělková, M. 2014. „The Case of Czech-Slovak Language Contact and Contact-Induced Phenomena”. W Congruence in Contact-Induced Language Change. Language Families, Typological Resemblance, and Perceived Similarity, red. J. Besters-Dilger, C. Dermarkar, S. Pfänder, i A. Rabus. Berlin: De Gruyter, 61–92.
- Nábělková, M. 2016. „The Czech-Slovak Communicative and Dialect Continuum: With and without a Border”. W The Palgrave Handbook of Borders, Identity and Language in the Modern Slavic World, red. T. Kamusella, M. Nomachi, i C. Gibson. London: Palgrave Macmillan, 140–184.
- Nábělková, M. 2017. „Hroznové víno… Komunikačné nástrahy slovensko-českej lexikálnej medzijazykovej homonymie”. W: Jazyk a jazykoveda v pohybe II, red. B. Chocholová, L. Molnár Satinská, i G. Múcsková. Bratislava: Vydavateľstvo Slovenskej akadémie vied, 321–343.
- Olliver Ch., i M. Strasser. 2013. Interkomprehension in Theorie und Praxis. Wien: Praesens Verlag.
- Rejzek, J. 2001. Český etymologický slovník. Voznice: Leda.
- Sarnowska-Giefing, I. 2005. „Głos onomasty w kwestii nauczania słownictwa”. W Nauczanie języka polskiego jako obcego i polskiej kultury w nowej rzeczywistości europejskiej. Materiały z VI Międzynarodowej Konferencji Glottodydaktycznej, red. P. Garncarek. Warszawa: Uniwersytet Warszawski, 183–192.
- Sawicka, I. 2009. „O geografii fonetycznej Europy (na podstawie fonetyki południowo-wschodniej Europy)”. Linguistica Copernicana 1: 199–222.
- Szulc, A. 1997. Słownik dydaktyki języków obcych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
- Topolińska, Z. 2015. Zmiana perspektywy. Gawęda nie tylko językoznawcza. Kraków: Polska Akademia Umiejętności.
- Żydek-Bednarczuk, U. 2013. „Dyskurs medialny”. W Style współczesnej polszczyzny. Przewodnik po stylistyce polskiej. Kraków: Universitas, 179–192.
WYKAZ ŹRÓDEŁ
ČTK. 2020. „Kvůli koronaviru se v Praze sejdou premiéři zemí V4. Spojené státy hlásí první úmrtí”. https://zahranicni.ihned.cz/c1-66728220-koronaviru-podlehl-prvni-brit-infikoval-se-na-vyletni-lodi-diamond-princess-usa-maji-dva-nove-nakazene (29 lutego 2020).
KŚM – Kulik, G. 2018. „Korpus Ślōnskij Mowy”. http://silling.org (28 marca 2020).
SJPDor – Doroszewski, W., red. 1958–1969. Słownik języka polskiego, t. 1–11, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo „Wiedza Powszechna”; Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Referencje
Balboni, P. 2010. „Esiste un’attitudine all’intercomunicazione?”. W Lernerautonomie durch Interkomprehension. Projekte und Perspektiven = Promoting Learner Autonomy Through Intercomprehension. Projects and Perspectives = L’Autonomisation de l’Apprenant par l’Intercompréhension. Projets et Perspectives, red. W. Doyé, i F.J. Meissner. Tübingen: Narr Verlag, 17–28.
Bartmiński, J. 2001. „Styl potoczny”. W Współczesny język polski, red. J. Bartmiński. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 115–134.
Buttler, D. 1978. Rozwój semantyczny wyrazów polskich. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Escudé, P., i P. Janin. 2010. Le Point sur l’Intercompréhension, clé du Plurilinguisme. Paris: Cle International.
Gajda, A. 2013. „Wielojęzyczność Unii Europejskiej”. Socjolingwistyka 27: 7–29.
Golubovic, J., i Ch. Gooskens. 2015. „Mutual Intelligibility between West and South Slavic Languages”. Russ Linguist 39: 351–373.
Grabowska, A. 2017. „Cechy użytkowników języków obcych sprzyjające interkomunikacji (komunikacji w językach pokrewnych)”. Neofilolog 48 (1): 143–157.
Hofmański, W. 2012. „Języki w kontakcie. Fenomen słowiańskiej komunikatywności”. Slavia Occidentalis 69: 91–108.
Hofmański, W. 2014. Transfer ujemny a norma językowa. Język polski w nauczaniu Słowian. Praga: Karolinum.
Hofmański, W. 2018. „Adaptacja i porozumienie. Komunikacja dwujęzyczna w Europie Środkowej”. Slavia Occidentalis 75 (1): 31–42.
Hofmański, W. 2019. „Leksykalno-komunikacyjne aspekty słowiańskiej interkomprehensji”. Prace Językoznawcze 21 (2): 57–70.Hufeisen, B., i N. Marx. 2007. EuroComGerm – Die sieben Siebe: Germanische Sprachen lesen lernen. Aachen: Shaker Verlag.
Kaczmarek, P. 2018. Technika porównań językowych w e-nauczaniu języka polskiego Bułgarów. Warszawa: Praca magisterska napisana pod kierunkiem dra Piotra Kajaka.
Klein, H.G., i T.D. Stegmann. 2000. EuroComRom – Die sieben Siebe: Romanische Sprachen sofort lesen können. Aachen: Shaker Verlag.
Lipowski, J. 2012. „Paralele w semikomunikacji użytkowników języków północnogermańskich i zachodniosłowiańskich”. Slavia Occidentalis 69: 147–156.
McCann, W.J., H.G. Klein, i T.D. Stegmann. 2003. EuroComRom – The Seven Sieves: How to Read All the Romance Languages Right Away. Aachen: Shaker Verlag.
Meißner, F-J. 2004. „Transfer und Transferieren. Anleitungen zum Interkomprehensionsunterricht”. W Neuere Forschungen zur Europäischen Interkomprehension, red. H.G. Klein, i D. Rutke. Aachen: Shaker Verlag, 39–66.
Miodunka, W. 2004. „Czy kultura była traktowana po macoszemu w nauczaniu języka polskiego jako obcego? Rozważania na marginesie książki Anny Burzyńskiej”. W Kultura w nauczaniu języka polskiego jako obcego. Stan obecny – programy nauczania – pomoce dydaktyczne, red. W. Miodunka. Kraków: Universitas, 13–35.
Nábělková, M. 2014. „The Case of Czech-Slovak Language Contact and Contact-Induced Phenomena”. W Congruence in Contact-Induced Language Change. Language Families, Typological Resemblance, and Perceived Similarity, red. J. Besters-Dilger, C. Dermarkar, S. Pfänder, i A. Rabus. Berlin: De Gruyter, 61–92.
Nábělková, M. 2016. „The Czech-Slovak Communicative and Dialect Continuum: With and without a Border”. W The Palgrave Handbook of Borders, Identity and Language in the Modern Slavic World, red. T. Kamusella, M. Nomachi, i C. Gibson. London: Palgrave Macmillan, 140–184.
Nábělková, M. 2017. „Hroznové víno… Komunikačné nástrahy slovensko-českej lexikálnej medzijazykovej homonymie”. W: Jazyk a jazykoveda v pohybe II, red. B. Chocholová, L. Molnár Satinská, i G. Múcsková. Bratislava: Vydavateľstvo Slovenskej akadémie vied, 321–343.
Olliver Ch., i M. Strasser. 2013. Interkomprehension in Theorie und Praxis. Wien: Praesens Verlag.
Rejzek, J. 2001. Český etymologický slovník. Voznice: Leda.
Sarnowska-Giefing, I. 2005. „Głos onomasty w kwestii nauczania słownictwa”. W Nauczanie języka polskiego jako obcego i polskiej kultury w nowej rzeczywistości europejskiej. Materiały z VI Międzynarodowej Konferencji Glottodydaktycznej, red. P. Garncarek. Warszawa: Uniwersytet Warszawski, 183–192.
Sawicka, I. 2009. „O geografii fonetycznej Europy (na podstawie fonetyki południowo-wschodniej Europy)”. Linguistica Copernicana 1: 199–222.
Szulc, A. 1997. Słownik dydaktyki języków obcych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Topolińska, Z. 2015. Zmiana perspektywy. Gawęda nie tylko językoznawcza. Kraków: Polska Akademia Umiejętności.
Żydek-Bednarczuk, U. 2013. „Dyskurs medialny”. W Style współczesnej polszczyzny. Przewodnik po stylistyce polskiej. Kraków: Universitas, 179–192.
WYKAZ ŹRÓDEŁ
ČTK. 2020. „Kvůli koronaviru se v Praze sejdou premiéři zemí V4. Spojené státy hlásí první úmrtí”. https://zahranicni.ihned.cz/c1-66728220-koronaviru-podlehl-prvni-brit-infikoval-se-na-vyletni-lodi-diamond-princess-usa-maji-dva-nove-nakazene (29 lutego 2020).
KŚM – Kulik, G. 2018. „Korpus Ślōnskij Mowy”. http://silling.org (28 marca 2020).
SJPDor – Doroszewski, W., red. 1958–1969. Słownik języka polskiego, t. 1–11, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo „Wiedza Powszechna”; Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.